Darah
tinggi: Ambil serius!...Siri (77)
Di Malaysia, hipertensi merupakan masalah umum di mana,
menurut Presiden Persatuan Hipertensi Malaysia, Datuk Dr. Azhari Rosman, seorang
daripada tiga rakyat Malaysia berusia tiga puluh tahun ke atas
menghidapinya.
Hanya enam daripada 100 orang dapat mengawal tekanan darah
mereka.
``Lebih membimbangkan, hanya lebih sedikit daripada satu per lima
(dua puluh tiga peratus) rakyat Malaysia yang menghidap tekanan darah tinggi
sedang mengambil ubat,''
katanya.
Beliau yang juga Pakar Runding Kardiologi, Institut Jantung
Negara (IJN) berkata demikian pada majlis pelancaran Co-Diovan 160/25mg, satu
formula baru bagi rawatan
hipertensi daripada Novartis.
Menurutnya, statistik tersebut menunjukkan
jurang rawatan yang serius membabitkan pesakit dan juga doktor.
``Masyarakat perubatan dan orang ramai mesti mengubah sikap mereka
terhadap bahaya masalah ini dan menyedari keperluan merawat hipertensi secara
agresif di peringkat awal.''
Sementara itu, Ketua Nefrologi Hospital
Kuala Lumpur, Datuk Dr. Zaki Morad Mohd. Zaher mengakui cabaran untuk meyakinkan
pesakit bahawa mereka perlu mengambil ubat bagi mengawal tekanan
darah.
``Walaupun hipertensi merupakan antara penyakit kardiovaskular
yang paling mudah dirawat, kematian yang disebabkan oleh pembunuh senyap ini
terus meningkat.
``Ini kerana, apabila rawatan disyorkan, pesakit sering
tidak mengambil ubat seperti
yang diarahkan,'' kata Dr. Zaki Morad merangkap pengerusi jawatankuasa kerja
yang merangka garis panduan Malaysia bagi rawatan
hipertensi.
Kumpulan kerja tersebut ditugaskan untuk merangka garis
panduan bagi pihak Kementerian
Kesihatan dan Akademi Perubatan.
Kajian Kesihatan dan Kemorbidan
Kebangsaan pada tahun hadapan akan membuat penyiasatan lanjut ke atas 70,000
rakyat Malaysia yang berusia 18 tahun ke atas untuk membuktikan penularan
penyakit hipertensi, kardiovaskular dan diabetes di negara
ini.
Peningkatan kejadian hipertensi amat ketara dengan kenaikan
berganda, daripada 58,961 pada 1985 kepada 103,512 pada 1998.
Persatuan
Hipertensi Antarabangsa meramalkan bahawa sehingga 42 peratus daripada penduduk
dunia atau hampir seorang daripada dua orang dewasa akan menghidap penyakit
hipertensi menjelang tahun 2020.
Bagaimanapun, kata Dr. Zaki Morad, ramai
yang tidak tahu mereka sebenarnya menghidap hipertensi memandangkan masalah ini
sering timbul tanpa gejala.
``Bagi mereka yang sedar, bukan
semuanya menerima rawatan dan di kalangan mereka yang diberi rawatan tersebut,
hanya segelintir dapat mengawal tekanan darah mereka.
``Oleh kerana
hipertensi adalah penyakit tidak bergejala, pesakit sering mengabaikan
rawatan,'' katanya.
Tidak sampai separuh daripada pesakit yang menghidap
hipertensi berjaya dirawat dengan pengambilan ubat. Memandangkan hanya segelintir
pesakit dapat mengawal tekanan darah mereka, situasi ini perlu dinilai dengan
lebih mendalam.
Ini mungkin bermakna mereka tidak mematuhi arahan
rawatan, mereka tidak mendapatkan ubat yang betul atau kombinasi ubat yang betul. Sementara itu,
doktor mereka mungkin tidak cukup agresif merawat masalah tekanan darah mereka.
Sudah tentulah terdapat juga pelbagai sebab lain. Adanya pelbagai jenis
ubat tekanan darah membolehkan
doktor menyesuaikan rawatan mengikut pesakit dan keadaan mereka.
Menurut
Dr. Zaki Morad lagi, pada tahun-tahun kebelakangan ini, bukti kukuh telah
dikumpulkan tentang sasaran rawatan bagi hipertensi.
``Jelas
sekali tekanan darah kini perlu dikawal pada tahap yang lebih rendah berbanding
sebelumnya bagi mengurangkan
kerosakan kepada jantung.
``Usaha mencapai sasaran ini biasanya
memerlukan dua atau tiga ubat
antihipertensi, namun begitu pematuhan kepada rawatan mungkin menjadi masalah,''
katanya.
Apa yang lebih membimbangkan, ujar beliau, hipertensi menjadi
punca utama sakit jantung, strok dan kegagalan buah pinggang.
Dari segi
kesan ekonomi, ia memberikan kesan besar ke atas produktiviti walaupun sukar
untuk memberikan ukurannya.
Di beberapa negara, tekanan darah yang
dikawal secara berkesan berupaya mengurangkan kejadian strok dan sakit jantung,
sekali gus menghasilkan penjimatan besar kepada sistem penjagaan
kesihatan.
Dr. Zaki Morad menjelaskan, satu lagi aspek penting rawatan
adalah usaha memastikan jadual rawatan dipatuhi.
``Pilihan ubat penting. Faktor yang diambil
kira termasuk ketiadaan kesan sampingan besar, jadual dos yang menyenangkan, kos
dan penyakit yang berkaitan.
``Kelas ubat yang dinamakan ARB memberikan
sedikit atau tiada langsung kesan sampingan dan mungkin menggalakkan tahap
pematuhan yang lebih tinggi,'' katanya.
Terdapat kos ekonomi yang
dikaitkan dengan ketidakpatuhan kepada rawatan. Ubat yang terbuang dan kemerosotan
tahap kesihatan seseorang, meningkatkan lagi kos penjagaan kesihatan.
Usaha memantau cara pesakit mengambil ubat dan melaksanakan sistem lebih
baik mungkin menjimatkan kos kewangan di samping meningkatkan tahap kesihatan
dan kebajikan rakyat.
``Usia purata strok di Malaysia adalah 59 tahun.
Usia ini sangat rendah. Purata usia serangan jantung dialami ialah 57 dan ini
juga sangat rendah,'' kata Dr. Azhari.
Beliau turut mengaitkan sesetengah
isu dan halangan kepada penjagaan lebih baik dengan sikap dan budaya.
``Sesetengah doktor tidak yakin bahawa hipertensi adalah masalah serius
seperti yang didakwa, dan dengan itu tidak menekankan betapa pentingnya rawatan
kepada pesakit.
``Di samping itu, rata-rata penduduk Asia tidak suka
makan ubat. Sentimen ini,
ditambah pula kecenderungan penggunaan herba atau ubat tradisional boleh menyukarkan
lagi rawatan,'' ujar beliau.
Generasi baru ubat mempunyai sedikit kesan
sampingan termasuk pening, keletihan, sesetengah masalah disfungsi seks, justeru
rawatannya menyebabkan lebih banyak gejala daripada penyakit.
``Langkah
memperkenalkan Co-Diovan 160/25mg memberikan fleksibiliti tambahan bagi ubat khusus ini. Tekanan darah
tinggi ialah faktor risiko tunggal yang paling boleh dirawat.
``Co-Diovan
ialah salah satu ubat yang saya
gunakan untuk menjamin pematuhan pesakit kepada rawatan. Formula dos lebih
tinggi ini berguna untuk mencapai sasaran,'' kata Dr. Azhari.
Co-Diovan
160/25mg ialah kombinasi dos tetap antara valsartan 160mg (valsartan ialah
sejenis ARB) dan 25mg hydrochlortiazide (hydrochlorothiazide ialah sejenis
diuretik).
Ia merupakan formulasi terkini ubat antihipertensi yang
dilancarkan oleh Novartis Malaysia dan disyorkan kepada pesakit yang perlu
menurunkan tekanan darah tinggi.
Seperti formulasi lain valsartan,
Co-Diovan 160/25gm merupakan rawatan sekali sehari yang
menyenangkan.
Selain menurunkan tekanan darah tinggi, ujian menunjukkan
Diovan/Co-Diovan juga melindungi jantung daripada mengalami
kerosakan.
Kementerian Kesihatan baru-baru ini meluluskan Diovan untuk
meningkatkan peluang hidup pesakit yang mengalami serangan jantung.
Dengan kelulusan tersebut, Diovan merupakan satu-satunya ARB yang
disyorkan bagi rawatan
pascaserangan jantung, kegagalan jantung dan hipertensi.
Sebarang jenis
ubat tentunya mempunyai kesan
sampingannya tersendiri. Secara amnya, kesan-kesan sampingan Diovan/Co-Diovan
amat mudah ditoleransi.
Apa itu tekanan darah tinggi?
Tekanan
darah tinggi meningkatkan risiko menghidap sakit jantung dan/atau sakit buah
pinggang, juga strok.
Penyakit darah tinggi amat berbahaya kerana
kebiasaannya tiada tanda amaran mahupun gejala.
Sesiapa sahaja, tidak
kira bangsa, usia mahupun jantina boleh menghidap sakit darah
tinggi.
Dari saat mula anda menghidap sakit darah tinggi, ia biasanya
berkekalan seumur hidup. Anda boleh mencegah dan mengawal tekanan darah tinggi
dengan mengambil langkah-langkah tertentu.
Penyebabnya
- Penyebab tekanan darah
tinggi pelbagai. Ini termasuklah penyempitan arteri, isi padu darah yang lebih
dari normal, atau denyutan jantung yang pantas atau lebih kuat dari
sepatutnya.
Sebarang keadaan ini boleh menyebabkan peningkatan tekanan
terhadap dinding arteri.
Tekanan darah tinggi mungkin juga disebabkan
oleh masalah-masalah perubatan lain. Pada kebiasaannya, punca tidak diketahui.
Biarpun tekanan darah tinggi tidak boleh disembuhkan namun, dalam kebanyakan
kes, ia mampu dicegah dan dikawal.
- Strok/otak: Tekanan darah tinggi
adalah faktor utama risiko strok. Tekanan darah yang amat tinggi boleh
menyebabkan kebocoran pada salur darah yang lemah dan kemudiannya mengalir ke
otak.
Ini boleh mengakibatkan strok. Sekiranya salah satu arteri kecil
tersumbat oleh darah beku, strok boleh juga terjadi.
- Gangguan
penglihatan/mata: Tekanan darah tinggi lama-kelamaan boleh menyebabkan saluran
darah di mata pecah atau berdarah. Penglihatan mungkin kabur atau terjejas dan
boleh mengakibatkan buta.
- Arteri/arteri: Semakin meningkat usia, arteri
menjadi semakin keras terutama arteri di jantung, otak dan buah
pinggang.
Tekanan darah yang tinggi dikaitkan sebagai punca arteri
mengeras. Ini seterusnya menyebabkan jantung dan buah pinggang terpaksa bekerja
lebih.
- Kerosakan buah pinggang/buah pinggang: Buah pinggang bertindak
sebagai penapis yang menyingkirkan bahan-bahan kumuhan badan.
Tekanan
darah tinggi lama-kelamaan boleh menyempitkan salur darah melalui penebalan
dinding saluran darah pada buah pinggang.
Proses penapisan oleh buah
pinggang terjejas di mana kurang bendalir ditapis, seterusnya menyebabkan bahan
kumuhan terkumpul di dalam darah.
Buah pinggang mungkin gagal sepenuhnya.
Apabila ini berlaku, rawatan perubatan sama ada dialisis atau pemindahan buah
pinggang mungkin diperlukan.
- Serangan jantung/jantung: Tekanan darah
tinggi adalah faktor utama risiko serangan jantung.
Arteri berperanan
membawa darah beroksigen ke otot jantung. Sekiranya jantung tidak mendapat cukup
oksigen, sakit dada atau lebih dikenali sebagai angina boleh
berlaku.
Jika aliran udara tersekat, serangan jantung
terjadi.
Kegagalan jantung kongestif
Tekanan darah tinggi adalah
faktor utama kegagalan jantung kongestif. Ia adalah masalah serius di mana
jantung gagal mengepam darah yang secukupnya bagi keperluan tubuh
badan.
Langkah-langkah pencegahan
Anda boleh
mengambil langkah-langkah bagi
mengelakkan tekanan darah tinggi dengan mengamalkan gaya hidup sihat.
Langkah-langkah ini termasuklah mengekalkan berat badan sihat, sentiasa
aktif, mengamalkan diet yang sihat dengan membanyakkan pengambilan buah-buahan,
sayur-sayuran dan makanan tenusu rendah lemak, memilih dan menyediakan makanan
rendah kandungan garam dan sodium.
Rawatan
Amat penting mengambil langkah-langkah untuk memastikan
tekanan darah anda terkawal.
Sasaran bagi tekanan darah adalah bawah
140/90 dan lebih rendah bagi
pesakit yang menghidapi penyakit lain seperti kencing manis dan sakit buah
pinggang.
Mengamalkan gaya hidup sihat merupakan langkah pertama paling
berkesan dalam mencegah dan mengawal tekanan darah.
Sekiranya perubahan
amalan gaya hidup sihat tidak berkesan dalam mengawal tekanan darah anda, adalah
sangat perlu bagi anda mengambil
ubat-ubatan darah
tinggi.
Jenis-jenis ubat darah
tinggi
- Diuretik: Membuang garam dan air berlebihan
daripada badan
- Penghalang beta: Memperlahankan degup jantung supaya
jantung tidak perlu bekerja lebih bagi mengepam darah
-
Penghalang saluran kalsium: Mengendurkan saluran darah bagi menghalang kalsium daripada
memasuki sel-sel otot
- Perencat enzim menukarkan angiotensin II (ACE):
Merencat pembentukan angiotensin II, sejenis hormon yang menyebabkan penyempitan
pembuluh darah
- Penghalang penerima angiotensin II (ARB): Menyekat
secara langsung kesan-kesan bahaya angiotensin II ke atas pembuluh
darah.
Petua-petua agar anda tidak lupa mengambil ubat
-
Ambillah ubat pada masa sama
setiap hari. Cuba kaitkan dengan sesuatu perkara yang anda sering lakukan
seperti memberus gigi.
Sekiranya doktor menyarankan anda mengambil ubat selepas makan, cubalah ambil
ubat ketika waktu makan anda
setiap hari.
- Catatkan nota. Letakkan nota pada peti sejuk, berdekatan
telefon, di kabinet ubat-ubatan
atau cermin bilik mandi. Cuba tukarkan nota sekerap mungkin, gunakan warna
berlainan bagi menarik perhatian
atau alihkan nota ke sudut lain.
- Cuba gunakan bekas khas bagi membantu mengaturkan ubat-ubat anda. Bekas pil ini boleh
didapati di kebanyakan farmasi atau kedai ubat.
- Mintalah bantuan
ahli keluarga atau rakan. Mereka boleh menjadi sistem sokongan yang kuat.
Sekiranya anda mempunyai rakan-rakan yang juga mengambil ubat, amalan ingat-mengingati
adalah sangat baik.
- Jangan lupa mendapatkan bekalan ubat. Setiap kali anda mendapatkan
bekalan ubat, catatkan pada
kalendar untuk pesanan ubat
bulan berikutnya, seterusnya mengambil bekalan ubat seminggu sebelum ubat habis.